मिना थापा । आफूलाई जन्मदिने स्त्रीलाई आमा भनिन्छ । कोहि कोहि मानिसहरु आमाको माया,मोह,स्नेह,स्याहार सुसारबाट बञ्चित भएतापनि “आमा” भन्ने शब्दबाट परिचित नै छन् ।

एउटी स्त्री आफनो माइती घरबाट सबै कुराहरुलाई छाडेर विवाह भएर जब आफ्नो पतिको घरमा आउँछिन् । त्यो समय देखी नै उनको बैवाहिक जिवनको शुरुवात हुन्छ । संगसंगै नयाँ परिचय पनि उनले पाउँछिन् । हिजो सम्म कसैको छोरी बहिनी थिइन् भने आज आएर कसैको श्रीमति, कसैको बुहारी, कसैको माइजु कसैको भाउजु भन्दै बिभिन्न नामहरु उनिसंग जोडिन्छ र त्यसमा सबै भन्दा प्यारो नाम स्त्रीको लागि आमा नै हुन्छ ।

जब आमा हुनको लागि महिलाको गर्भमा शिशुको भ्रुण बनेको कुरा थाहा हुन्छ नी त्यसले आमा बन्न लागेकी महिलालाई सन्तान सुखको त्यो पहिलो क्षणमा निकै खुसि तुल्याउछ‚ साथै परिवार र स्टमित्रमा पनि यो खुसी विस्तारै सञ्चार हुन थाल्दछ ।

र सुरु हुन्छ गर्भको शिशुको हेरचाह । नौ महिनासम्म गर्भको शिशुलाई हानी नहोस् भनेर हरेक पल ध्यान दिइन्छ । निकै सजगता र महिलाको कठोर मिहेनत पछि प्रतिक्षाको घडि समाप्त हुन्छ र यो सुन्दर संसारमा शिशुको जन्म हुन्छ । नौ महिनाको अवधि सजिलो पक्कै पनि छैन त्यो पिडा त्यो दुखाई सम्झिदै आँशु आउँछ तर पनि त्यो पिडा र दुखाई पछि आफ्नो सन्तानको कलिलो अनुहार देखिन्छ । र त्यो सानो शरीरलाई आफ्नो छातीमा टाँसि दिदा सबै दुःख पिडालाई बिर्सन सकिन्छ । कति गाह्रो समयलाई पार गर्नुपर्छ आमा हुनको लागि । जन्म दिन को लागि । दिन, हप्ता, महिना, बर्ष हुदै समय बित्दै जाँदा त्यो सानो शिशुको वृद्दि विकास समय अनुसार भइरहेको हुन्छ जुन कुरा उसको आमालाई जति जानकारी सायदै अरुलाइ होला । उसको सुत्ने उठ्ने खाने बस्ने, मन पर्ने मन नपर्ने सबै कुराको जानकारी उसको आमालाई हुन्छ ।

ऊ बोल्न नजान्दा सम्म र ऊ बोल्न जानि सकेपछि पनि, जसले आफ्नो बच्चालाई राम्रो नराम्रो कुराहरु । अनुशासनको कुराहरु, ज्ञानको कुराहरु सिकाउदै जान्छिन् । शिशुको बृद्दि विकासमा अभिभावकहरुको निकै ठूलो भुमिका रहन्छ । थाहाछैन कहाँ निर गएर गल्ती हुदो रहेछ अभिभावकको जसको कारणले सन्तानले आफूलाई जन्मदिने आमासंग पनि सम्बन्ध तोड्न पूग्दछन् । हिजोका दिनमा बाबुनानीले सिक्ने क्रममा गरेका कयौं गल्तीहरुलाई क्षमा दिदै उसलाई अगाडि बढ्नको लागि प्रोत्साहन दिने आमा बाबालाई आज किन क्षमा दिएर सम्बन्ध कायम गराउन चाहादैनन् ?

ठूलो हुदै जाँदा बावुनानीको रुची संगत कति कुराहरुमा परिवर्तन आउँछ जुन क्रममा उनिहरु बाटो बिराएको बेलामा अभिभावकहरुले सुधार्दै आफूलाई जन्म दिएर हरेक अवस्थामा अगाडि बढ्न प्रेरणा दिने अभिभावकलाई उनिहरुको गलत प्रतिक्रियाले अभिभावक प्रति कस्तो असर पर्छ भनेर किन बुझ्न नसकेको ? समझ र बिबेकदेखि किन टाढा भएको अहिले उनिहरु ?

आफूले जन्म दिएको छोरा छोरीहरु आफूसंग नबोल्दा त्यो आमालाई कस्तो पिडा भयो होला त ? कति आँशु झारिन् होलात्यो आमाले ? जसलाई जन्माउदा कति कष्ट भएको थियो आफ्नो जिवन नै सक्किएला जस्तो भएको थियो के ति सबै चोटहरुको मुल्यांकन गरेका होलान् त ति छोराछोरीले ? ठिकै छ आमा को नै गल्ती भयो बाबाको नै गल्ती भयो अगाडि गएर किन बोल्न नसकेका होलान् उनिहरु? के कुराले रोक्यो होला ?

आज समाजमा कतिपय आमाहरु यी अन्तर मनका प्रश्नबाट गुज्रिरहेका छन् । यी आमाहरु आफ्नो जीवनको लयदेखि बिरक्तिएका छन् । यि प्रश्न र उत्तर बीचको पुलनिर्माण गर्ने दिन अब आएको छ । नभए हाम्रो समाजको भविष्य नै चुनौतिपुर्ण देखिन्छ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, साउन १३, २०८०, ७:०१ बेलुका

लेखक: मिना थापा