उपप्रधानमन्त्री तथा गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठले सामाजिक सहिष्णुतालाई कमजोर पार्ने गतिविधि भइरहेको भन्दै यसप्रति सचेत हुन अपिल गर्नुभएको छ । 

बिहीवार प्रतिनिधि सभा अन्तर्गतको राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिको बैठकमा बोल्दै गृहमन्त्री श्रेष्ठले सामाजिक सहिष्णुता र सौहार्दतालाई कमजोर पार्ने गतिविधिहरु भइरहेको बताउनुभएको हो । उहाँले नेपालको बहुजातिय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक र बहुसांस्कृतिक पहिचान रहेको भन्दै आपसी एकता, सहिष्णुता र सौहार्दतालाई कुनैपनि हालतमा कमजोर हुन दिनु नहुने बताउनु भयो । उहाँले सहिष्णुता कमजोर पार्ने प्रयत्नका बिरुद्धमा सरकारले कानूनी र प्रशासनिक रुपमा हस्तक्षेप गर्ने स्पष्ट पार्नुभयो । यसको निम्ति सबै सचेत हुनुपर्ने आवश्यकता रहेको पनि उहाँले उल्लेख गर्नुभयो । मन्त्री श्रेष्ठले अर्थतन्त्रमा देखापरेका समस्याहरुका कारणपनि समाजमा अस्थिरता र अराजकता उत्पन्न भएको बताउनु भयो । उहाँले समाजमा ‘हेट स्पिच’ बढेर गएको भन्दै यसलाई सरकारले गम्भिरतापूर्वक लिएको बताउनुभयो । सामाजिक सञ्जालमा व्याप्त ‘हेट स्पिच’लाई नियमन गर्न सरकारले सरसल्लाह गरिरहेको उहाँले बताउनु भयो । 

उहाँले भन्नुभयो – ‘हाम्रो देशको जो मौलिक विशेषता रह्यो बहुजातिय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक, बहुसांस्कृतिक मुलुकमा विविधताको बिच एकता, सहिष्णुता र सौहार्दता हाम्रो देशको, हाम्रो समाजको मौलिक पहिचान र विशेषता रहिआएको हो । तर त्यसमाथि अहिले केही समय यता त्यसलाई कमजोर पार्ने प्रयत्न वा गतिविधि भइराखेका छन् । कुनैपनि हालतमा हामीले यो विविधताबीच एकता, सहिष्णुता र सौहार्दताको यो पक्षलाई कमजोर हुन दिनुहुँदैन । यो प्रशासनिक तवरबाट मात्रै हल गर्ने विषय होइन भन्नेमा सरकार छ । त्यसको अर्थ कानूनलाई लागु नगर्ने भन्ने कुरा पनि हुन सक्दैन । कानून र प्रशासनले जति समयमै हस्तक्षेप गर्नुपर्छ त्यो गरिनेछ । तर हामी सबैले हाम्रो समाजमा, हाम्रो मुलुकमा देखापरेको यो नकारात्मक पक्ष जो छ, त्यसप्रति सचेत हुँदै आफ्नो ठाउँबाट भुमिका खेल्नुपर्ने आवश्यकता छ । त्यसको निम्ति म विशेष अपील सबैसँग गर्न चाहन्छु । त्यस्तै अर्थतन्त्रमा देखापरेका केही समस्याहरुका कारणले शान्ति सुरक्षा र समाजमा अस्थिरता, अराजकता उत्पन्न गर्ने सन्दर्भमा त्यसले पनि कुनैकुनै भुमिका खेलिराखेको छ । सहकारी, लघुवित्तको समस्या छन् । मान्छेहरुको घरमा जाने कालोमोसो दल्ने घटना छन् । हेट स्पीचको प्रवृत्ति अत्यन्त तिब्र भएर गएको छ । हेट स्पिच अत्यन्तै बढेको छ, त्यसकारण त्यसबारेमा हामीले गम्भिरतापूर्वक सरसल्लाह सरकारमा पनि गर्दैछौँ । हामीले त्यस बारेमा राष्ट्रका प्रमुख राजनीतिक पार्टीहरुसँग पनि छलफल गर्ने योजना बनाएका छौँ । हेट स्पिच सामाजिक सञ्जालमा जो बढ्दै गएको छ, त्यसलाई नियमन कसरी गर्ने हो । र हाम्रो सामाजिक एकता कसरी बनाउने हो, त्यसरी निश्चित भएका अपराधहरुलाई कसरी नियन्त्रण गर्ने हो, समाजलाई स्वस्थ र सभ्य कसरी बनाउने भन्ने गम्भिरतापूर्वक सबैले सोच्नुपर्ने स्थिति आइसकेको पनि हामीले महशुस गरेका छौँ ।’

गृहमन्त्री श्रेष्ठले सरकारले दलित र महिलामाथि हुने उत्पीडन र विभेदलाई प्रभावकारी ढंगले नियन्त्रण गरी अपराधी र दोषिलाई कारबाही गर्ने कुरालाई विशेष अभियानको रुपमा अगाडी बढाएको बताउनु भयो । त्यस्तै जेल सुधार पनि अभियान अगाडी बढाउन खोजिएको उहाँको भनाई छ । उहाँले नागरिकता नियमावली पारित भइसकेको उल्लेख गर्दै केही दिनमै राजपत्रमा प्रकाशित हुने र नागरिकता वितरणलाई सहज बनाइने बताउनु भयो । नागरिकताको दुरुपयोगको सम्बन्धमा पनि गम्भिरतापूर्वक अनुसन्धान भइरहेको र दोषि उपर आवश्यक कारबाही हुने उहाँले स्पष्ट पार्नुभयो ।

मन्त्री श्रेष्ठले गृह मन्त्रालय अन्तर्गत योग र ध्यानलाई अनिवार्य बनाउन लागिएको जानकारी दिनुभयो । कार्यालय आएपछि १५ मिनेटसम्म ध्यान गर्नैपर्ने व्यवस्था गर्न लागिएको उहाँको भनाई छ । उहाँले ध्यान विज्ञानको पहिलो प्रशिक्षणको उद्घाटन असोज ६ गते राष्ट्रपतिले उद्घाटन गर्ने पनि उहाँले जानकारी गराउनु भयो । ध्यानले व्यक्तिका साथै सुशासनको अभियानलाई पनि  फाइदा गर्ने उहाँको भनाई छ ।

गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठ

प्रकाशित मिति: बिहिबार, अशोज ४, २०८०, ४:५३ बेलुका

लेखक: समाचारपाटी