पोखरा । ‘लोककथाबाट चियाउँदा समाजको दर्पण कस्तो देखिन्छ?’ सहजकर्ता दीपक सापकाटाले कवि तथा संस्कृतिविद् तुलसी दिवसलाई सोध्नुभयाे। १ सय २२ ओटा लोककथाको संगालो ‘लोककथा’बाट प्रचलित मौखिक कथाको संग्रहण गरेका दिवसले लोककथाको महत्वबारे बोल्नुभयाे।

पोखरामा जारी १० औं नेपाल लिट्रेचर फेस्टिभलको सेसन ‘लोककथाको आलोक’मा वक्ता हुनुहुन्थ्याे । तुलसी दिवस। र सहजकर्ता हुनुहुन्थ्याे पत्रकार सापकोटा। दिवसले भन्नुभयाे, ‘नेपाल १ सय ४० भन्दा बढी भाषा बोल्ने जातीहरूको सामूहिक स्थल हो। नेपाली बोल्नेको मात्रै होइन। सबैको सामूहिक स्थल भएका कारण इतिहासको अवधारणा आमूल परिवर्तन आउने देखिएपछि लोकसाहित्य, संगीत संकलन मात्र हैन आफ्नो इतिहासलाई पूर्ण रुपमा संकलन गर्न आवश्यक छ।’ उहाँ नेपाली लोककथालाई प्रकाशमा ल्याउनका लागि कथा संकलन गरिएको बताउँनुहुन्छ।

‘भूगोल, संस्कृति फरक हुँदा पनि लोककथा किन एकै हुन्छन्?’ सापकोटा सोध्नुहुन्छ। दिवस संसारका मानिस जहाँ भए पनि समान सोच्ने बताउँनुहुन्छ। न्याउरी मारी पछुतो लोककथा नेपालमा मात्र नभई आइल्याण्डमा पनि फरक पात्रको रुपमा प्रस्तुत भएको उदाहरण उहाँ दिनुहुन्छ। ‘हाम्रो न्याउरी मारी पछुतो कथा आइल्याण्डमा पुगेपछि कुकुर मारी पछुतो भयो। किनकि त्यहाँ सर्प नहुँदा, न्याउरीमुसोबाट जे सन्देश दिन खोजेको थियो त्यो पूरा हुन। अनि कुकुर पात्र राखियो,’ उहाँ भन्नुहुन्छ, ‘हरेक
लोककथा संसारभरि छन्। पात्र परिवर्तन हुन्छन्। तर कथाको सन्देश एउटै हुन्छ ।’

लोककथा

प्रकाशित मिति: बुधबार, पुस १३, २०७९, ९:२५ बिहान

लेखक: समाचारपाटी