fbpx

सुत्केरीमा दूध आएन भने के गर्ने ?

author

समाचारपाटी

१ year अगाडि

सर्वव्यापी भनाइ नै छ, ‘शिशुको लागि आमाको दूध अमृत समान हुन्छ ।’ अतः नवजात शिशुका लागि जब अन्य भोजन हुँदैन, आमाको दूध नै उनीहरुका लागि सम्पूर्ण आहार हुन्छ । तर सुत्केरी भइसकेपछि आमाको दूध आएन भने ? यससँगै अर्को कुरा पनि यहाँ जोडिन आइपुग्छ, स्तनपान गराउनु शिशुका लागि मात्र होइन आमाका लागि पनि लाभदायक हुन्छ ।

सुत्केरी हुँदा दूध नआउने समस्या

सामान्य प्रसूति अर्थात् नर्मल डेलिभरी गरेका भन्दा शल्यक्रियाबाट अर्थात् सिजेरियनबाट शिशु जन्माउँदा आमामा दूध नआउने समस्या हुनसक्छ । हुन त यस्तो समस्या सामान्य प्रसूति भएका आमामा पनि आउन सक्छ ।के कारण दूध आउँदैन ?

दूध नआउने कुनै एउटा मात्र होइन विभिन्न कारण छन् । बच्चा जन्मिने बित्तिकै आमाको दूध चुस्दा ‘ओक्सिटोक्सीन’ भन्ने हर्मोन चलायमान हुन्छ । त्यो सँगै दूध आउने हर्मोन पनि रिलिज हुन्छ ।

दूधको प्रवाह खासगरी शिशु जन्मेको तेस्रो दिनदेखि हुन्छ । त्यसैले पहिले दोस्रो दिन दूध कम आउने समस्या हुन सक्छ । पहिलो पटक आमा बनेका महिलालाई राम्रोसँग दूध खुवाउने तरिका नजान्दा दूध आउँदैन ।

डेलिभरी हुने बित्तिकै बच्चालाई आमाको दूध चुसाइएन भने पनि ढिलो दूध आउने तथा दूध नआउने हुन सक्छ । दूध आउनको लागि मुन्टामा साना साना प्वाल हुन्छन्, त्यो प्वाल टालियो भने पनि दूध नआउने हुन्छ ।

आमालाई दैनिक दूध उत्पादन गर्न सामान्य अवस्थामा भन्दा थप झोल पदार्थ, थप तागतिला खानेकुरा लगायत अन्य पौष्टिक खानेकुरा आवश्यक हुन्छ । गर्भावस्था तथा सुत्केरी भएको बेला खानपानमा ध्यान दिइएन र सुत्केरीले पोषिलो आहार पाएन भने पनि दूध नआउने समस्या देखिन्छ ।

स्तनपानका अप्ठ्यारा

कसैकसैमा दूध बन्ने हर्मोनको नै कमी भएर पनि दूध नआउने समस्या हुन्छ । कसैमा भने ‘इन्भरटेट’ मुन्टा भित्र पसेको जस्तो हुन्छ, त्यस्तो मुन्टा भित्र पसेको वा सानो हुने हुँदा पनि दूध नआउने र दूध खुवाउन गाह्रो हुने समस्या हुन्छ । मुन्टा र त्यस वरपर घाउ भएको अवस्थामा पनि स्तनपान गर्न समस्या हुन्छ ।

स्तनपान नगराउँदा शिशु र आमालाई समस्या

शिशुलाई आमाको दूध खुवाउन पाइएन भने आमा र बच्चा दुवैलाई समस्या हुन सक्छ । आमाको दूधमा बच्चाको लागि चाहिने सम्पूर्ण पोषकतत्त्व हुन्छ । जसले बालबालिकाको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ ।

यदि बच्चाले आमाको दूध खान पाएन भने उसको रोगसँग लड्ने क्षमता कम हुन्छ । शिशुलाई आमाको दूध खुवाउन पाइएन भने आमालाई पनि दूध गान्निने समस्या तथा स्तन क्यान्सरको समेत जोखिम हुन सक्छ ।

बच्चाले दूध खान नपाए

यदि सुत्केरी अवस्थामा दूध आएन भने त्यसले दीर्घकालमा खासै ठूलो असर त गर्दैन । तर आमाको दूधमा ‘इम्युनोग्लोबुलिन’ हुन्छ, जसले रोगसँग लड्ने क्षमता बढाउँछ । जसले आमाको दूध खान पाएका छैनन् उनीहरूको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर हुन्छ । बच्चाको शारीरिक तथा मानसिक विकास पनि राम्ररी हुन पाउँदैन । आमाले बच्चालाई दूध खुवाउँदा उनीहरूको सम्बन्ध पनि भावनात्मक रूपमा गहिरो हुन्छ ।

विकल्प

दूध नआउने विभिन्न कारण हुने भएकाले अस्पताल गएर दूध नआउने समस्याको उपचार गर्नुपर्छ । दूध नआएको अवस्थामा अहिले काठमाडौं उपत्यकामा हुनेहरुका लागि विकल्पको रूपमा अहिले प्रसूतिगृहमा मिल्क बैंक सञ्चालनमा ल्याएको छ । त्यहाँबाट दूध लिएर पनि बच्चालाई दूध दिन सकिन्छ ।

दूध आउनका लागि के गर्ने ?

सन्तुलित तथा पोषणयुक्त खानाको अभावले दूध नआएको हो भने खानपानमा ध्यान दिनुपर्छ । ज्वानोको झोल र जेरी जस्ता खानेकुराले दूध बढाउन मद्दत गर्छ । त्यसैले सुत्केरी अवस्थामा यस्ता झोलिलो र गुलियो खानेकुरा खानुपर्छ ।

गर्भवती अवस्थादेखि नै आफ्नो स्तनको केयर गर्ने, त्यसको सरसफाइमा ध्यान दिनुुपर्छ । यदि सरसफाइको कमीले दूध आउने प्वाल टालिएको छ भने त्यसको सरसफाइ गर्नुपर्छ । बच्चालाई दूध खुवाइरहनुपर्ने भएकोले कसैको ब्रा नलगाउने बानी हुन्छ, त्यसले पनि समस्या निम्ताउन सक्छ । त्यसैले स्तनलाई राम्ररी सपोर्ट गर्ने खालको ब्रा लगाउनुपर्छ ।

मुन्टा सानो भएर दूध नआएको हो भने सुईको माध्यमबाट त्यसलाई बाहिर निकाल्न सकिन्छ । बच्चाले दूध तान्न सकिरहेको छैन भने ब्रेस्ट पम्पको सहायताबाट दूध निकालेर बच्चालाई खुवाउन सकिन्छ ।

मेरो त दूध नै आएन भनेर बट्टाको दूध खुवाउनुभन्दा पनि के कारणले दूध आएन त्यो पत्ता लगाएर चिकित्सकको सल्लाहअनुसार उपचार गरे दूध आउन सक्छ ।


काठमाडौं

शुक्रबार, चैत्र १६, २०८०

२३.१५°

विज्ञापन

कुनै विज्ञापन छैन

चर्चामा भएको ट्रेन्डिङ

थप देखाउनुहोस्

आजको राशिफल

थप देखाउनुहोस्

मेष

वृष

मिथुन

कर्क

सिंह

कन्या

तुला

वृश्चिक

धनु

मकर

कुंभ

मीन

राजनीतिक समाचार

थप देखाउनुहोस्

कोशी प्रदेशको सभामुखमा राप्रपाका अम्बरबहादुर विष्ट निर्विरोध निर्वाचित

बालकुमारीमा मन्त्री प्रकाश ज्वालाको गाडीमा आगजनी गरियो

मेयर साम्पाङले कार्यकक्षमा राखे किराती राजा यलम्बरको फोटो

हामीले नेगेटिभ कुरा बढी गर्ने बानी बस्न थाल्यो :...

विचार/विविधा

थप देखाउनुहोस्
विचार

खुट्टाको ३ औलाको सहयोगले लेख्ने प्रतिभावान् साहित्यकार झमक कुमारी घिमिरे 

औपचारिक शिक्षा पाउन असमर्थ घिमिरेले, घरमा भाइ र बहिनीले पढेको र लेखेको ,देखेर र सुनेरै आफ्नो क्षमता विकास गरेकि हुन्।...

विचार

नेपालमा चुराको अन्तरकथा

नेपाली दिदीबहिनीहरूले लगाउने चुरा, पोते अनि मेहेन्दी स्वदेशी मूलको त होइन नै, यी हाम्रो देशमा उत्पादन पनि हुँदैनन् । यी...

विचार

आमाका अन्तर मनका कठोर प्रश्नहरु

हिजोका दिनमा बच्चाहरुले सिक्ने क्रममा गरेका कयौं गल्तीहरुलाई क्षमादिदै उसलाई अगाडि बढ्नको लागि प्रोत्साहन दिने आमा बाबालाई आज बच्चाहरुले किन...

खेलकुद समाचार

थप देखाउनुहोस्

ACC Men's U19 Asia Cup 2023

Nepal

116

:

261

Afghanistan

FULL TIME

ACC Men's U19 Asia Cup 2023

Nepal

152

:

153

Pakistan

FULL TIME

icc world cup qualifier

Nepal

290

:

291

zimbabwe

FULL TIME

ICC Cricket World Cup League

PNG

95

:

100

Nepal

FULL TIME

नेप्से

Name
Value
Change(%)

Nepse

2162.92

-0.73%

Sensitive

412.90

-0.52%

Float

152.28

-0.67%

Sen. Float

138.79

-0.49%

Banking

1416.52

1.06%

Development Bank

3834.83

-2.43%

Finance

1807.44

-0.36%

Life Insurance

10626.73

-0.81%

Non Life Insurance

9093.21

-1.31%

Microfinance

4779.86

-1.01%

Mutual Fund

15.04

0.54%

Hotels And Tourism

3225.73

-2.25%

Investment

69.40

-1.96%

HydroPower

2630.68

-2.79%

Manu.& Pro.

5220.28

-1.36%

Trading

2310.13

-0.09%

विदेशी मुद्रा

Currency
Unit
Buy
Sell

eur (European Euro)

1

144.89

145.55

gbp (UK Pound Sterling)

1

169.58

170.35

chf (Swiss Franc)

1

148.68

149.36

aud (Australian Dollar)

1

88.36

88.76

cad (Canadian Dollar)

1

99.52

99.97

sgd (Singapore Dollar)

1

98.09

98.53

jpy (Japanese Yen)

10

9.3

9.34

cny (Chinese Yuan)

1

18.29

18.38

sar (Saudi Arabian Riyal)

1

35.21

35.37

qar (Qatari Riyal)

1

36.25

36.41

thb (Thai Baht)

1

3.76

3.77

aed (UAE Dirham)

1

35.96

36.13

myr (Malaysian Ringgit)

1

28.29

28.42

krw (South Korean Won)

100

10.17

10.22

sek (Swedish Kroner)

1

12.21

12.26

dkk (Danish Kroner)

1

19.45

19.53

hkd (Hong Kong Dollar)

1

16.88

16.95

kwd (Kuwaity Dinar)

1

430.4

432.36

मनोरञ्जन समाचार

थप देखाउनुहोस्

चलचित्र डिग्रि माइलाको ट्रेलर सार्वजनिक

महाजात्राको प्रिमियरः ‘जात्राको बेस्ट सिरिज महाजात्रा’

चलचित्र दयारानी माघ २६ गतेदेखि देशभर प्रदर्शन हुने

प्रमोद खरेलको नयाँ गीत ”मनमा पर्‍यो चोट” सार्वजनिक (भिडियो)